Trong một doanh nghiệp, các quyết định tài chính không chỉ ảnh hưởng đến dòng tiền mà còn tác động trực tiếp đến sự phát triển và bền vững dài hạn. Người đứng sau những chiến lược tài chính đó chính là CFO – Giám đốc Tài chính. Vậy CFO là gì? Họ đảm nhiệm những vai trò nào và vì sao vị trí này lại được xem là “cánh tay phải” của CEO trong việc điều hành doanh nghiệp? Hãy cùng Friday khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. CFO là gì?
CFO, viết tắt của Chief Financial Officer (Giám đốc Tài chính), là một trong những vị trí lãnh đạo cấp cao quan trọng nhất trong doanh nghiệp, chịu trách nhiệm quản lý và định hướng các hoạt động tài chính. CFO đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự ổn định tài chính và hỗ trợ phát triển chiến lược dài hạn của tổ chức.
2. Vai trò của CFO trong doanh nghiệp
- Quản lý và giám sát hoạt động tài chính:
- CFO chịu trách nhiệm điều phối và giám sát các hoạt động tài chính, đảm bảo mọi quy trình từ lập ngân sách, quản lý dòng tiền, đến báo cáo tài chính được thực hiện chính xác và hiệu quả.
- Định hướng chiến lược kinh doanh:
- CFO hợp tác chặt chẽ với Giám đốc Điều hành (CEO) và các lãnh đạo cấp cao để xây dựng chiến lược dài hạn, đánh giá cơ hội đầu tư, và tối ưu hóa cơ cấu vốn.
- Cố vấn chiến lược cho CEO và ban lãnh đạo:
- CFO đóng vai trò cố vấn, cung cấp thông tin tài chính chi tiết và phân tích chi phí – lợi ích để hỗ trợ CEO và các lãnh đạo khác ra quyết định.
- Thúc đẩy tư duy tài chính trong tổ chức:
- CFO không chỉ quản lý tài chính mà còn khuyến khích các phòng ban khác áp dụng tư duy tài chính vào công việc, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động toàn diện.
3. Các công việc chính của CFO
- Lập kế hoạch tài chính:
- Xây dựng các kế hoạch tài chính ngắn hạn và dài hạn, bao gồm ngân sách, dự báo doanh thu, và chi phí để đảm bảo doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.
- Quản lý rủi ro tài chính:
- Nhận diện, đánh giá, và giảm thiểu các rủi ro tài chính như biến động tỷ giá, lãi suất, hoặc rủi ro tín dụng.
- Theo dõi và quản lý dòng tiền:
- Giám sát dòng tiền vào và ra, kiểm soát chi tiêu để đảm bảo doanh nghiệp có đủ thanh khoản đáp ứng nhu cầu hoạt động và thanh toán.
- Đánh giá và quản lý đầu tư, thuế:
- Phân tích các cơ hội đầu tư, đánh giá hiệu quả dự án, và tối ưu hóa các nghĩa vụ thuế theo quy định pháp luật.
- Xây dựng và thực thi chính sách tài chính, kế toán:
- Thiết lập các chính sách tài chính và kế toán nội bộ, đảm bảo minh bạch, hợp lý, và tuân thủ các tiêu chuẩn.
- Thu thập và quản lý dữ liệu tài chính:
- Thu thập, phân tích, và lưu trữ dữ liệu tài chính để cung cấp thông tin chính xác phục vụ báo cáo và ra quyết định.
- Báo cáo hiệu quả tài chính:
- Chuẩn bị và trình bày các báo cáo tài chính chi tiết cho Hội đồng Quản trị, nêu rõ tình hình tài chính và kết quả kinh doanh.
- Hỗ trợ định hướng chiến lược:
- Tham gia xây dựng chiến lược dài hạn, cung cấp thông tin tài chính để hỗ trợ các quyết định về mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm, hoặc tái cơ cấu.
- Quản lý đội ngũ và phòng ban tài chính:
- Điều hành các phòng ban liên quan như kế toán, tài vụ, hoặc kiểm toán nội bộ, phân công nhiệm vụ và giám sát hiệu quả công việc.
4. Trách nhiệm và quyền hạn của CFO
4.1. Quản lý tài chính và rủi ro
- Mô tả: Đảm bảo các hồ sơ tài chính chính xác, minh bạch, và tuân thủ quy định pháp luật. Đồng thời, CFO nhận diện và giảm thiểu các rủi ro tài chính như biến động lãi suất, tỷ giá, hoặc rủi ro thanh khoản.
- Ví dụ: CFO triển khai hệ thống kiểm soát nội bộ để phát hiện sai sót kế toán và sử dụng các công cụ tài chính để phòng ngừa rủi ro tỷ giá.
Xem thêm: Báo cáo tài chính là gì? Ý nghĩa và hướng dẫn lập BCTC
4.2. Phát triển và triển khai chiến lược tài chính
Xây dựng các kế hoạch tài chính dài hạn, tối ưu hóa cơ cấu vốn, và định hướng chiến lược tài chính phù hợp với mục tiêu kinh doanh.
Ví dụ: CFO đề xuất chiến lược huy động vốn qua phát hành trái phiếu để tài trợ cho dự án mở rộng nhà máy.
4.3. Lãnh đạo và quản lý đội ngũ tài chính
Giám sát và hướng dẫn đội ngũ tài chính trong việc lập ngân sách, dự báo tài chính, và chuẩn bị báo cáo tài chính.
Ví dụ: CFO tổ chức đào tạo cho nhân viên kế toán về phần mềm tài chính mới để nâng cao hiệu suất lập báo cáo.
4.4. Đánh giá chiến lược đầu tư
Phân tích và đề xuất các cơ hội đầu tư, đánh giá hiệu quả tài chính của các dự án, và cân nhắc rủi ro liên quan.
Ví dụ: CFO phân tích ROI của dự án xây dựng trung tâm phân phối mới và đề xuất đầu tư dựa trên dự báo doanh thu.
4.5. Xây dựng và duy trì mối quan hệ với các bên liên quan
Duy trì mối quan hệ tích cực với nhà đầu tư, ngân hàng, nhà cung cấp, và các đối tác tài chính khác.
Ví dụ: CFO đàm phán với ngân hàng để đạt được khoản vay với lãi suất ưu đãi, củng cố lòng tin từ nhà đầu tư.
4.6. Hỗ trợ ban quản lý cấp cao
Cung cấp phân tích tài chính chi tiết và tư vấn chiến lược để hỗ trợ CEO và các lãnh đạo khác trong việc ra quyết định.
Ví dụ: CFO trình bày báo cáo về tác động tài chính của việc thâm nhập thị trường mới, giúp ban lãnh đạo đưa ra quyết định triển khai.
5. Lộ trình để trở thành CFO chuyên nghiệp
5.1. Đạt được nền tảng học vấn vững chắc
Bắt đầu bằng việc hoàn thành bằng cử nhân trong các lĩnh vực liên quan như tài chính, kế toán, kinh tế, hoặc quản trị kinh doanh.
Cách thực hiện:
- Chọn các trường đại học uy tín với chương trình đào tạo chuyên sâu về tài chính hoặc kế toán.
- Tham gia các khóa học bổ sung về phân tích tài chính hoặc quản lý rủi ro.
5.2. Theo đuổi các chứng chỉ chuyên môn
Nâng cao trình độ với các chứng chỉ chuyên nghiệp như Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) chuyên ngành tài chính, Chứng chỉ Nhà phân tích Tài chính Công chứng (CFA), hoặc Chứng chỉ Kế toán Công chứng (CPA).
Cách thực hiện:
- Đăng ký các chương trình CFA hoặc CPA, tập trung vào các lĩnh vực như phân tích đầu tư, kế toán quản trị, hoặc quản lý tài chính.
- Hoàn thành các kỳ thi và đáp ứng yêu cầu kinh nghiệm làm việc của chứng chỉ.
5.3. Tích lũy kinh nghiệm thực tiễn
Bắt đầu từ các vị trí cấp cơ sở trong lĩnh vực tài chính hoặc kế toán, chẳng hạn như chuyên viên phân tích tài chính, kế toán viên, hoặc chuyên viên ngân hàng đầu tư.
Cách thực hiện:
- Tìm việc làm tại các công ty tài chính, ngân hàng, hoặc doanh nghiệp sản xuất để tiếp xúc với các hoạt động tài chính thực tế.
- Tham gia các dự án liên quan đến lập ngân sách, dự báo tài chính, hoặc đánh giá đầu tư.
5.4. Phát triển kỹ năng lãnh đạo
Xây dựng và rèn luyện kỹ năng lãnh đạo để chuẩn bị cho vai trò quản lý đội ngũ và ra quyết định chiến lược.
Cách thực hiện:
- Tham gia các khóa học về lãnh đạo, quản lý đội nhóm, hoặc kỹ năng giao tiếp.
- Tìm kiếm cơ hội đảm nhận vai trò quản lý, như trưởng nhóm phân tích tài chính hoặc quản lý dự án tài chính.
5.5. Hiểu biết sâu rộng về chiến lược kinh doanh
Tìm hiểu và nắm vững các khía cạnh chiến lược kinh doanh, bao gồm quản lý rủi ro, lập kế hoạch tài chính dài hạn, và tạo giá trị cho doanh nghiệp.
Cách thực hiện:
- Tham gia các khóa học về chiến lược kinh doanh hoặc quản trị rủi ro.
- Làm việc chặt chẽ với các phòng ban như marketing, vận hành để hiểu cách tài chính hỗ trợ chiến lược chung.
6. Các yêu cầu về kỹ năng và chuyên môn của một CFO
6.1. Học vấn
Một nền tảng học vấn mạnh mẽ là điều kiện tiên quyết để trở thành CFO. Nhà tuyển dụng thường yêu cầu bằng cử nhân trong các lĩnh vực như tài chính, kế toán, kinh tế, hoặc quản trị kinh doanh.
Yêu cầu bổ sung:
- Bằng thạc sĩ (MBA chuyên ngành tài chính) hoặc các chứng chỉ chuyên môn như CFA (Nhà phân tích Tài chính Công chứng) hoặc CPA (Kế toán viên Công chứng) sẽ là lợi thế lớn.
- Các khóa học nâng cao về phân tích tài chính, quản lý rủi ro, hoặc luật tài chính cũng rất hữu ích.
6.2. Kinh nghiệm
CFO cần có kinh nghiệm thực tiễn phong phú, đặc biệt ở các vị trí cấp cao trong lĩnh vực tài chính, kế toán, hoặc quản lý tài chính.
Yêu cầu cụ thể:
- Kinh nghiệm làm việc tại các vị trí như chuyên viên phân tích tài chính, kiểm soát viên tài chính, hoặc trưởng phòng tài chính.
- Trải nghiệm trong quản lý dòng tiền, lập kế hoạch tài chính, hoặc đánh giá đầu tư tại các công ty lớn.
- Hiểu biết về các hệ thống tài chính hiện đại, như thanh toán thương mại điện tử hoặc quản lý tài sản doanh nghiệp.
6.3. Kỹ năng chuyên môn
- Kiến thức chuyên sâu về tài chính và kế toán: CFO cần nắm vững các khía cạnh nâng cao của kế toán, lập kế hoạch thuế, phân tích dữ liệu tài chính, và các phương pháp dự báo.
- Tư duy chiến lược và giải quyết vấn đề: Khả năng xây dựng chiến lược tài chính dài hạn và đưa ra giải pháp sáng tạo cho các vấn đề tài chính phức tạp.
6.4. Kỹ năng mềm
- Kỹ năng lãnh đạo: CFO phải có khả năng lãnh đạo đội ngũ tài chính, truyền cảm hứng, và định hướng các thành viên đạt được mục tiêu chung.
- Kỹ năng giao tiếp: Giao tiếp rõ ràng, thuyết phục với ban lãnh đạo, nhân viên, nhà đầu tư, và đối tác bên ngoài, cả bằng văn bản và lời nói.
6.5. Hiểu biết về kinh doanh và thị trường
CFO cần nắm vững kiến thức về chiến lược kinh doanh, xu hướng thị trường, và môi trường cạnh tranh để đưa ra các quyết định tài chính phù hợp.
7. Sự khác nhau giữa CFO với CEO và Financial Controller
7.1. CFO và CEO
Trong một doanh nghiệp, Giám đốc Tài chính và Tổng Giám đốc Điều hành (CEO – Chief Executive Officer) là hai vị trí lãnh đạo cấp cao, nhưng mỗi vị trí đảm nhận vai trò, trách nhiệm, và phạm vi ảnh hưởng khác nhau. Dưới đây là sự so sánh rõ ràng, dễ hiểu về sự khác biệt giữa CFO và CEO dựa trên các yếu tố chính, giúp làm rõ chức năng và đóng góp của họ trong tổ chức.
| Yếu tố so sánh | CFO (Giám đốc Tài chính) | CEO (Tổng Giám đốc Điều hành) |
| Khái niệm | Là người đứng đầu bộ phận tài chính, chịu trách nhiệm quản lý và định hướng các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. | Là người lãnh đạo cao nhất, chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động và định hướng chiến lược tổng thể của doanh nghiệp. |
| Trách nhiệm chính | – Quản lý các hoạt động tài chính như lập ngân sách, kế toán, kiểm toán, và tuân thủ quy định pháp luật.- Đảm bảo dòng tiền ổn định và kiểm soát chi phí. | – Giám sát tất cả phòng ban, từ tài chính, marketing đến vận hành.- Đảm bảo doanh nghiệp đạt được mục tiêu chiến lược dài hạn. |
| Chiến lược | – Xây dựng chiến lược tài chính để hỗ trợ mục tiêu kinh doanh, như tối ưu hóa cơ cấu vốn hoặc giảm thiểu rủi ro tài chính.- Đảm bảo nguồn lực tài chính đủ để thực hiện chiến lược chung. | – Định hình tầm nhìn và chiến lược tổng thể của doanh nghiệp, bao gồm phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường, và tăng trưởng doanh thu. |
| Liên kết bên ngoài | – Thiết lập và duy trì mối quan hệ với ngân hàng, nhà đầu tư, và các cơ quan tài chính.- Đại diện doanh nghiệp trong các giao dịch tài chính. | – Đại diện doanh nghiệp trong các sự kiện công chúng, làm việc với truyền thông, đối tác chiến lược, và cộng đồng.- Xây dựng hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp. |
| Báo cáo | – Báo cáo trực tiếp cho CEO hoặc Hội đồng Quản trị về tình hình tài chính và các đề xuất chiến lược tài chính. | – Báo cáo cho Hội đồng Quản trị về hiệu quả hoạt động tổng thể và tiến độ thực hiện mục tiêu chiến lược. |
| Phân tích | – Tập trung vào phân tích tài chính định lượng và định tính, như đánh giá chi phí, hiệu quả đầu tư, và xu hướng thị trường.- Đảm bảo phân bổ nguồn lực hợp lý và kiểm soát rủi ro tài chính. | – Phân tích tổng thể về hiệu quả hoạt động, thị trường, và cạnh tranh để đưa ra các điều chỉnh chiến lược.- Tối ưu hóa hiệu suất của toàn bộ tổ chức. |
| Phát triển nhân sự | – Tuyển dụng, đào tạo, và quản lý nhân sự trong bộ phận tài chính và kế toán.- Tập trung phát triển đội ngũ chuyên môn về tài chính. | – Chịu trách nhiệm phát triển nhân sự ở tất cả các phòng ban, chuẩn bị nhân sự cho các vị trí lãnh đạo tương lai.- Xây dựng văn hóa doanh nghiệp và đội ngũ lãnh đạo. |
7.2. CFO và Financial Controller
Giám đốc Tài chính và Kiểm soát viên Tài chính (Financial Controller) đều là những vị trí quan trọng trong bộ phận tài chính của doanh nghiệp, nhưng họ có vai trò, trách nhiệm, và phạm vi công việc khác nhau. CFO tập trung vào chiến lược tài chính dài hạn, trong khi Financial Controller chủ yếu đảm nhiệm các hoạt động kế toán và vận hành hàng ngày. Dưới đây là sự so sánh rõ ràng, dễ hiểu về sự khác biệt giữa hai vị trí này dựa trên các yếu tố chính.
| Yếu tố so sánh | CFO (Giám đốc Tài chính) | Financial Controller (Kiểm soát viên Tài chính) |
| Khái niệm | Lãnh đạo cấp cao chịu trách nhiệm quản lý chiến lược tài chính và định hướng phát triển dài hạn của doanh nghiệp. | Người quản lý các hoạt động kế toán và tài chính hàng ngày, đảm bảo tuân thủ quy định và báo cáo chính xác. |
| Học vấn | – Thường yêu cầu bằng cử nhân về tài chính, kế toán, hoặc kinh tế.- Lợi thế lớn nếu có bằng thạc sĩ (MBA) hoặc chứng chỉ chuyên môn như CFA, CPA. | – Yêu cầu bằng cử nhân về kế toán hoặc tài chính.- Ưu tiên ứng viên có bằng MBA chuyên ngành kế toán hoặc chứng chỉ CPA. |
| Trách nhiệm chính | – Quản lý toàn bộ các hoạt động tài chính, bao gồm ngân sách, kế toán, kiểm toán, và tuân thủ pháp luật.- Xây dựng chiến lược tài chính dài hạn và hỗ trợ mục tiêu kinh doanh. | – Quản lý các quy trình kế toán, lập báo cáo tài chính, và đảm bảo tuân thủ chuẩn mực kế toán.- Tập trung vào hoạt động tài chính hàng ngày. |
| Giám sát | – Giám sát chiến lược tài chính dài hạn và các hoạt động tài chính hàng ngày.- Tham gia định hướng chiến lược cùng CEO và Hội đồng Quản trị. | – Giám sát các hoạt động kế toán hàng ngày, như ghi sổ, đối chiếu tài khoản, và lập báo cáo.- Tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn. |
| Báo cáo | – Báo cáo trực tiếp cho CEO hoặc Hội đồng Quản trị về tình hình tài chính và chiến lược. | – Báo cáo trực tiếp cho CFO về các hoạt động kế toán và báo cáo tài chính. |
| Tập trung | – Kết hợp phân tích dữ liệu lịch sử và dự báo xu hướng tương lai để hỗ trợ ra quyết định chiến lược. | – Tập trung vào dữ liệu lịch sử, đảm bảo báo cáo tài chính chính xác và tuân thủ các quy định kế toán. |
| Kỹ năng | – Kỹ năng giao tiếp xuất sắc để làm việc với CEO, nhà đầu tư, và đối tác bên ngoài.- Khả năng xây dựng mối quan hệ và tư duy chiến lược. | – Kỹ năng phân tích chi tiết, giải quyết vấn đề, và làm việc hiệu quả dưới áp lực.- Tập trung vào độ chính xác và tuân thủ quy định. |
| Kinh nghiệm | – Thường cần 10-15 năm kinh nghiệm trong quản lý tài chính, bao gồm các vị trí cấp cao như trưởng phòng tài chính. | – Yêu cầu 5-10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán hoặc tài chính, thường ở các vị trí như kế toán trưởng. |
8. Các câu hỏi thường gặp về CFO
1. Mức lương và phúc lợi của CFO là gì?
CFO là một trong những vị trí được trả lương cao nhất trong doanh nghiệp, phản ánh tầm quan trọng và trách nhiệm lớn lao của vai trò này. Mức lương và phúc lợi của CFO phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, địa điểm làm việc, quy mô công ty, và ngành nghề.
Mức lương trung bình tại Việt Nam
Theo dữ liệu từ các nguồn uy tín, mức lương trung bình của CFO tại Việt Nam vào năm 2025 dao động như sau:
- Mức lương trung bình: Khoảng 420 triệu VND/năm.
- Khoảng dao động: Từ 220 triệu VND đến 640 triệu VND/năm, tùy thuộc vào kinh nghiệm, kỹ năng, và quy mô doanh nghiệp.
- Phúc lợi đi kèm: Bao gồm hỗ trợ nhà ở, phương tiện đi lại, bảo hiểm y tế cao cấp, và các khoản thưởng.
Các loại tiền thưởng
CFO thường nhận được các khoản thưởng bổ sung để ghi nhận đóng góp và hiệu suất:
- Thưởng thành tích cá nhân: Dành cho những CFO đạt kết quả xuất sắc, như tối ưu hóa chi phí hoặc tăng lợi nhuận.
- Thưởng dựa trên hiệu suất công ty: Chia sẻ lợi nhuận khi doanh nghiệp đạt doanh thu hoặc lợi nhuận vượt kế hoạch.
- Thưởng theo mục tiêu: Trao khi CFO hoặc đội ngũ tài chính hoàn thành các mục tiêu cụ thể, như hoàn thành dự án đầu tư lớn.
- Thưởng dịp lễ: Thường được trả vào các dịp lễ lớn, như Tết Nguyên Đán, để ghi nhận nỗ lực trong năm.
2. CFO cần những phẩm chất gì để thành công?
- Mô tả: Ngoài kỹ năng chuyên môn, CFO cần sở hữu các phẩm chất cá nhân như tư duy chiến lược, tính cẩn trọng, và khả năng thích nghi với thay đổi. Sự chính trực và đạo đức nghề nghiệp cũng rất quan trọng để đảm bảo các quyết định tài chính minh bạch và đáng tin cậy.
- Ý nghĩa: Những phẩm chất này giúp CFO xây dựng lòng tin với ban lãnh đạo, nhân viên, và đối tác, đồng thời dẫn dắt doanh nghiệp vượt qua thách thức.
- Ví dụ: Một CFO thể hiện tính cẩn trọng khi kiểm tra kỹ lưỡng báo cáo tài chính, phát hiện sai sót nhỏ trước khi trình lên Hội đồng Quản trị, qua đó bảo vệ uy tín của doanh nghiệp.
3. Công cụ tài chính thiết yếu cho CFO là gì?
CFO cần sử dụng các công cụ tài chính hiện đại để quản lý hiệu quả các hoạt động như lập kế hoạch, báo cáo, và quản trị rủi ro. Những công cụ này có thể triển khai trên đám mây hoặc tại chỗ.
Các công cụ tài chính chính
- Lập kế hoạch tài chính: Oracle NetSuite, SAP hỗ trợ xây dựng ngân sách và dự báo tài chính.
- Báo cáo tài chính: QuickBooks, Microsoft Dynamics đảm bảo báo cáo chính xác, minh bạch.
- Quản lý thanh toán: Expensify, Bill.com giúp xử lý thanh toán nhanh chóng.
- Quản lý doanh thu: Zuora tối ưu hóa ghi nhận doanh thu.
- Quản trị, rủi ro, tuân thủ (GRC): LogicGate, OneTrust hỗ trợ đánh giá và quản lý rủi ro.
- Quản lý đầu tư: Planful, Adaptive Insights giúp phân tích hiệu quả đầu tư.
Friday – giải pháp quản trị tài chính đang được nhiều doanh nghiệp Việt Nam tin dùng va cũng là một lựa chọn đáng cân nhắc. Friday hỗ trợ doanh nghiệp theo dõi hiệu suất tài chính, quản lý ngân sách và thiết lập hệ thống báo cáo linh hoạt. Với giao diện thân thiện và khả năng tùy chỉnh theo nhu cầu, Friday giúp CFO kiểm soát tài chính một cách trực quan, hiệu quả mà không cần phụ thuộc vào hệ thống cồng kềnh.